Dat was het. Verdiend ook. Een mooi programma met tekst, gemaakt en uitgesproken door een goede vriend , haar geliefde muziek, mooie en leuke herkenbare foto’s uit haar hele leven op schermen geprojecteerd. De directrice van haar Veluws College sprak over haar. En een dapper dankwoord van haar echtgenoot. Het had allemaal niet beter gekund. Troostrijk voor iedereen.

Ondanks dat de uitvaart ‘helemaal’ in Diepenveen bij Deventer moest en niet in Apeldoorn kon, waren er toch, terwijl het heel slecht weer was, zo’n paar honderd mensen daarheen gekomen. Het was heel druk.

Bijna veertig jaar collega’s verzamelen, veel sociale contacten hebben, lid zijn van twee zangkoren, vrienden, familie, ouders die er nog zijn met hún vrienden en bekenden, dan krijg je dat. Veel betrokken mensen.

De nazit en condoleance was ontspannen. Geen “koffiekamersfeer”, want op verzoek van de overledene was er ook bier en zelfs bitterballen! We waren de laatste uitvaart van de dag en er was geen haast.

Wij kregen bij ons thuis ook veel reacties van buren en mensen die onze advertentie in de krant hadden gelezen, die we hadden laten plaatsen. Daar waren hele verrassende kaarten bij.

De eerste kaart die we kregen van een buurfamilie vonden we zo mooi, omdat er een gedichtje op stond, dat ons trof en verwoordde hoe wij het voelen, wat ons is overkomen. Lees maar:

“Nu zij slaapt,
zonder te dromen,
zal ze nog altijd
in jullie dromen komen.
Jullie zullen voor haar ademen, voelen en horen.
Niemand verdwijnt en niets gaat verloren.
Want niet door haar lichaam,
maar wél door haar geest
zal iedereen weten,
wie zij is geweest….”

En zo zal het zijn…

Dat ik de laatste tijd niet aan schrijven toekwam had een ernstige reden. Onze oudste dochter was ‘uitbehandeld’ voor de ziekte, die zo verschrikkelijk veel mensen treft. Niet alleen de zieke zelf, maar ook haar gezin, haar familie, vrienden, collega’s, haar dagelijkse leven. Steeds afhankelijker worden, niet van medicijnen, maar steeds meer hulp nodig hebben bij de ‘gewone’ dingen. Inleveren was het voortdurend.

Onze schoonzoon verdient samen met hun, inmiddels volwassen, zonen een stoel in welke hemel dan ook. Er staat er voor alle drie een klaar in ieder geval . In elk huis van familie en vrienden. Ze waren er vijf jaar lang, bij alles wat onze Karin moest doormaken. Wij ook, maar wij gingen ook naar huis. Bij hen was het 24/7.

Donderdagavond laat is ons kind overleden, 60 jaar oud was ze. Ze is vredig weggegleden uit het leven. Haar lichaam was op. We zijn er gelukkig vaak geweest, maar hebben de laatste weken haar stem niet meer gehoord , want praten ging niet meer. Met kleine knikjes gaf ze aan wat ze wilde. Ze is goed verzorgd door de medische thuishulp. Maar nu is het voorbij.

De uitvaart staat op de wachtlijst. Kan pas vrijdag, laat in de middag. Ze is er dus nog en toch niet meer. De familie probeert zoveel als mogelijk bij elkaar te zijn. Haar gezin is ook vermoeid door alle zorg. Maar we gaan het redden met z’n allen. Dat is zeker.

Alleen, als je zesentachtig bent, zoals ik en ook Kloris is al 83, vinden we dat er van de volgorde van e.e.a. niet veel klopt…..

De laatste dagen van dit jaar waren verdrietig, omdat Kloris z’n jongste zus is verloren en haar gezin een, zoals het op haar kaart stond, sprankelende vrouw, mam, beppe en oerbeppe. Ja, wij zeggen oma of omi als we het over onze groot- of overgrootmoeder hebben, maar de Friezen hebben daar stoere woorden voor. Haar afscheid was sfeervol en eindigde in een restaurant waar we een glas geheven hebben op haar leven. Dat had ze zelf allemaal zo geregeld en dat was goed Een mooie sfeer om mee naar huis te nemen. We hebben familie ontmoet, van wie de we namen wisten, maar de bijbehorende gezichten niet hadden gezien. Of sinds mensenheugenis als kleuters. De broers en zusters van Kloris zagen of spraken elkaar regelmatig, maar de nazaten van e.e.a…..? Zo zal het in andere families misschien ook wel gaan. Hou het maar eens bij als je ouder wordt!

Maar goed, weer een nieuw jaar, mensen! Laten we er maar weer het beste van proberen te maken. Als Moeder Natuur ons een beetje terwille kan zijn, graag. Als wij dat andersom dan ook doen….

Een goed 2023 voor iedereen!

Ik wens iedereen namens onze Elswhere.org-familie een warme, gezellige Oudejaarsavond! Ik denk, dat ondanks het zogenaamde ‘verbod ‘ Apeldoorn wel weer het nodige vuurwerk zal afsteken. Hopelijk siervuurwerk, zodat al de mensen die het Oekraiense of ander vuurwerk nog in hun oren hebben er een beetje tegen kunnen en kunnen hopen op een beter jaar.

Elswhere.org is onlangs volwassen geworden. Met je eenentwintigste ben je dat toch? En zolang bestaat dit blog nu dus. 21 jaar. Ik schaam me d’r over, dat ik er te weinig mee doe. Dat is wel eens anders geweest, ik weet het. We maken ons wat bezorgd over de gezondheid van mensen in onze familie en dan komt er weinig van, omdat het niet logbaar is.

En ons leven is veranderd nu Kloris en ik verouderen. De activiteit is er een beetje uit. Niet tussen ons tweeën, hoor. We ruimen nog samen op, Kloris zorgt ervoor, dat er gerecyceld wordt, alles in de juiste afvalbakken gaat, zuigt nog stof, leest veel, computert enthousiast. Wandelt en fietst. Ik dus niet. Ik doe wat mijn hand vindt om te doen (uitdrukking van mijn moeder !) en zorg voor de was en zo. Maar we luisteren veel muziek.

Het feit, dat onze zoon zijn thuiswerkkantoor in ons huis heeft en we hem dus van alles kunnen vragen als ie tijd heeft, is een zegen, die we dagelijks tellen. Onze dokter zei laatst, dat mantelzorger het slechtst betaalde baantje ter wereld is en hij heeft waarschijnlijk het grootste gelijk van de wereld. Maar we hebben het ook gezellig met elkaar, dat scheelt. En we hebben geen hulp meer, behalve onze trouwe tuinman en de glazenwasser, die iets minder trouw is, want je weet nooit precies wanneer hij komt, maar dat is peanuts natuurlijk. Kloris zegt altijd: “Zolang ik de overkant maar kan zien !” Wij klussen dus zelf ons huishouden aardig op orde.

Aan de buitenkant van het huis moet nog wel het e.e.a. gebeuren, maar dat komt wel in orde op z’n tijd. We denken na over verduurzaming, zoals iedereen. Dat is niet gratis, ook dat. En je mag niet denken: het zal mijn tijd wel uitduren als je zo oud bent als wij nu zijn. Maar we denken ook dat het wel goed zal komen met wat er nog gebeuren moet.

Over onze gezondheid mogen we niet mopperen, d’r is wel wat, natuurlijk, zoals bij iedereen op leeftijd, maar we slapen goed en dat is het beste medicijn voor van alles. We letten op met wat we eten en drinken en ook dan kun je het best gezellig houden, hoor. Een matig mens is zijn vrijheid waard, zeiden ze vroeger. Tuttig, maar wel waar.

We verwarmen ook anders! De kachel is niet zo erg actief. We kleden ons warm. En dat helpt. Er waren truien, die ik nooit droeg, omdat ze veel te warm waren voor in een verwarmd huis. Die komen nu goed van pas.

We brengen onze tijd best aangenaam door. Ik kijk, zoals de mannen hier zeggen : “wijvenfilms” oftewel Jane Austen- en Brontë-verhalen die verfilmd zijn en detectives, waar een verhaal omheen zit, waarin het lijk niet prominent in beeld hoeft te zijn. Of ik kijk wel es wat mee zo hier en daar, maar we zijn verder redelijk selectief qua televisie.

Dus het gaat goed met ons en met Elswhere.org ?…..Tja, ik doe mijn best…..

We kregen een brief van onze huisartsenpraktijk dat men afscheid gaat nemen van een assistente, die 36 jaar gewerkt heeft voor een hele rits dokters van eigenlijk nog steeds dezelfde praktijk. Ze gaat nu met pensioen.

Toen wij in de zeventiger jaren naar deze contreien kwamen vanuit de stad Groningen zijn we nogal eens van huis gewisseld. Dat was voor collega’s de reden om, toen wíj met pensioen gingen, in een cabaretvoorstellinkje een grapje te maken van onze familienaam. Toen waren we de familie “Verkasweer !” Inmiddels wonen we in ons laatstbetrokken huis 37 jaar. Honkvast, je kunt niet anders zeggen.

Op onze nieuwe stek moesten we na verloop van tijd wel op zoek naar een andere huisarts. De vorige woonde in Vaassen en dan is dat lastig als je patient in Apeldoorn ’s nachts of bij ander ontij je hulp nodig heeft. En laat er nou om de hoek op loopafstand in onze straat een praktijk zijn! We konden er als familie van zes ook nog terecht. Leuke dokter, geen witte-jassen-type én een leuke assistente ! Ja, die pensioendame van de brief dus! Ze heeft 25 jaar voor onze dokter van toen gewerkt. En is toen aan die rits begonnen, want de dokter stopte ermee.

Er is een modern medisch centrum gekomen met meerdere dokterspraktijken, er is een apotheek, een fysiopraktijk, bij verloskundigen kun je terecht, nou ja, vanaf de wieg is het geregeld daar. Dat was dus een hele verhuizing en onze loopafstand werd een rijafstand. Maar de assistente verhuisde mee. Ze kent de mensen van ‘haar’ praktijk, daar veranderde niks aan. We kennen haar dus al heel lang en ze heeft ons zien verouderen. Wij zijn haar daar al heel wat jaren op voor natuurlijk, dus wij haar niet ! De eerste praktijk hier vlakbij had iets dat de nieuwe wat minder heeft natuurlijk. Meer computers en een soort gezelligheid, maar aan de assistente is niets veranderd, hoor!

Ik weet nog, dat ze ’n keer tegen me zei, toen ik uit de dokterskamer kwam: “Kom eens even mee, u hebt uw trui binnenstebuiten aan.” Ze had me ook gewoon mijn jas er overheen kunnen laten aantrekken, maar ze wist ook dat Kloris me er niet attent op had kunnen maken! Nou, zoiets dus. We wensen Fokjelien een lang en gezond leven en een goed pensioen!

Balen van hooibalen, steeds meer mensen krijgen er last van. Ook letterlijk. In brand gestoken, ik vind het gewoon zonde. Daar worden ze toch niet voor geproduceerd. Maar ze hebben een handzame vorm tegenwoordig. Makkelijk te vervoeren. Overal neer te gooien. ’s Nachts, als niemand het ziet.

Ik herinner me verhalen over hooidagen: (oma vertelt) hele families met elkaar bezig om het hooi op tijd binnen te krijgen. Op mooie dagen , als het droog was . Mijn kloris had als kind hooiende buurmannen en mocht dan boven op de hooiwagen mee en heeft daar leuke herinneringen aan. En dan waren op veel plaatsen hooifeesten als de klus geklaard was. Zulke herinneringen had ik als jeugdige stadse Amsterdammer natuurlijk niet. Alleen maar plaatjes van gezien in nu bejaarde boeken.

De kinderen van nu moeten het doen met machinaal gevormde blokken hooi, die in brand staan. En de uitleg van hun ouders of en waarom dat moest. Ik heb heus wel begrip voor protesten, hoor. Soms moet dat stevig, zelfs dat snap ik. Maar er zijn grenzen aan hoe je dat doet, vind ik. Ook aan Haagse grenzen trouwens. Hoe lang je betrokkenen laat wachten op zinvolle, stevige gesprekken en voorstellen waar die protesterende sector daadwerkelijk iets aan heeft. En niet te hooi en te gras qua tijd

Maar kom, Juli, de hooimaand, is bijna voorbij. Hooikoorts gaat ook weer over en de hooiberg is uit de tijd van Swiebertje en die speld is er allang uit. Wij hadden thuis in de oorlog een hooikist! Nuttig ding ook, maar ook uit de tijd, denk ik…..

Leuk, hè, hooi…..?

Daar is niks mis mee, natuurlijk. Onze zoon, die van wanten weet, bereidt zoiets zeer nauwkeurig voor. Weet van de hele reis waar de laadpalen staan, liefst snelladers natuurlijk van een merk waar je op kunt vertrouwen. Hij heeft daar apps voor en de auto zelf geeft ook informatie.

We zijn op de Tweede Pinksterdag ’s avonds laat vertrokken uit Apeldoorn, reden ’s nachts door België en Frankrijk naar de Tunnel. We waren dus ’s morgens vroeg al in Engeland. Bij de Tunnel was het rustig. Ik vind het altijd het leukste van ’s nachts rijden dat je het langzaam licht ziet worden! Dat maak je niet mee als je geen slaapproblemen hebt. Toen we thuis vertrokken, stroomde het van de regen, maar hoe zuidelijker we kwamen hoe droger het werd. En dat bleef het.

Ook in Engeland was het droog en zeer rustig op de weg. De auto is in België een keer opgeladen en in Engeland direct nadat we de Tunnel uitkwamen.

Ook wel gehad, later in de vakantie, dat je kon aansluiten in een wachtrij, omdat alle palen bezet waren, alle zes. Maar toen vonden we een klein Shellstationnetje, met één paal, die niét bezet was! Dat lijkt allemaal ongunstig als je van plan bent elektrisch te gaan rijden in Engeland, maar ze lopen een beetje achter qua laadpalencapaciteit. In Cornwall is het nog erger eigenlijk. Daar zijn wel palen , maar nog al eens “out of order” met een hek d’r omheen. Die wachten op de horden toeristen die nog moeten komen als de scholen hier vakantie krijgen. Onze huisbaas vond het prima als we de stekker in het stopcontact staken ’s nachts. Zoon kan meten wat ie verbruikt op deze manier en dat hebben we gewoon apart afgerekend achteraf. En bedankt voor de service!

Wij volgen ook een vlog van een bedrijf, dat van alles doet op het gebied van elektriciteit en dat doet het meest aan zonnepanelen en zelflaadapparaten aan huis. Door heel Engeland. Maar wij waren met het stopcontact van onze landlords zeer geholpen! Onze gastvrouw was ontzettend blij, dat we er weer waren. Vooral omdat zij had gedacht dat een elektrische auto ons vast niet zover had kunnen brengen, helemaal naar Cornwall!

Maar wij waren dus weer op ons geliefde plekje! Dat bloedeind rijden weer met veel plezier volbracht. We hadden drie weken geboekt. Echt mooi weer was het niet altijd, maar dat was niet erg. We zijn op plekken geweest, waar we nog nooit geweest waren. “You have seen more of Cornwall than we have !” zei Sue. We hebben het in ieder geval niet zo heet gehad als de meesten van jullie. Onze temperatuur hier was 23 tot 25,26 graden. Maar ook wel es 16 of 17 !

In Engeland hebben we veel koeien, schapen en paarden gezien. Allemaal in de wei. Hoe ze het daar doen met de stikstof? Geen idee. De supermarkten zijn nog steeds goed gevuld met spullen waar British opstaat. Dat je het maar weet. De boerenmarkten worden goed bezocht. Alles is ” local”, zodat je ook weet waar het vandaan komt!

Niet bij iedereen uiteraard, maar je hebt soms het idee : je hebt Groot Brittannië. Punt. En dan zoiets als Europa. Daar horen ze eigenlijk niet bij. Maar wat is het een prachtig land en dat gekke van ze, dat aparte, die soms idiote tradities, waar je geen touw aan vast kunt knopen en gekke, maar ook heel bijzondere mensen met briljante ideeën , het heeft allemaal wel wat. Voor nuchtere Hollanders als wij zijn. Volgend jaar willen we naar Schotland……

Gisteravond gekeken naar Feyenoord, dat helemaal naar Tirana moest om een finalewedstrijd tegen AS Roma te spelen in de Conference League. Wat voor League dat is moet je mij niet vragen, hoor! Ze hebben verloren van de Italiaanse club, dat één doelpunt maakte. En ook de doelpalen waren de tegenstanders van de Rotterdammers. Omgekocht waarschijnlijk. Jammer, dat verlies, want ze speelden best goed. Vond ik dan. Hadden die doelpalen een beetje meegewerkt waren ze er wel ingegaan. O ja, en die keeper stond ook een paar keer hinderlijk in de weg. Die van Feijenoord trouwens ook, want wat is nou winnen met 1-0 ?

Nou ja, voetbal, sport in het algemeen, het houdt de gemoederen bezig. Als je zo’n tribune ziet, mensen die zó fanatiek meeleven en verdorie ook altijd precies weten wanneer ze in beeld zijn. Hoewel ik degenen die dat niét in de gaten hebben het leukst v!nd !

Ik hoorde nog een leuk verhaal over een wedstrijd in Engeland, een zogeheten derby, clubs die in dezelfde regio zijn gevestigd en dan tegen elkaar uitkomen. Veel fanatisme bij de supporters uiteraard. De ene club was Liverpool , de andere weet ik niet meer, maar wel in de buurt dus. Het was een aantal jaren geleden, die wedstrijd en ging herdacht worden of zo.

Een verslaggever hield op straat mensen aan om te vragen of ze nog wisten waar ze waren op die gedenkwaardige dag van de derby. Hij vroeg het natuurlijk aan mensen op leeftijd, want het was echt al een tijd geleden Hij sprak met een wat oudere man. “Kunt u zich nog herinneren, waar u was, meneer, toen Liverpool won ?” “Nou en of “, zei de man ” want ik stond in het doel !” Zal uiteraard wel eens een bekende keeper zijn geweest, alleen even niet bij de reporter, want het waren Andere Tijden zonder Facebook…..

Een vader lag in het ziekenhuis en riep, in afwachting van zijn onvermijdelijk naderende levenseinde, nog eenmaal zijn drie zonen bij zich om hen in kennis te stellen van zijn nalatenschap. Hij was een Apeldoorner. Dat moet je even weten.

Hij sprak: “Henk, jij krijgt de huizen aan de Loolaan, dan krijgt Jan die aan de Deventerstraat en Evert de woningen aan de Anklaarseweg. Zo wil ik het, heb ik besloten”.

Toen Henk aan een vriend vertelde over het besluit van zijn inmiddels overleden vader, zei de vriend : “Goh, ik heb nooit geweten dat je vader zo vermogend was!”

“Nee, zei Henk, hij wilde, dat we z’n krantenwijken zouden overnemen…..”

Ja, het gaat niet meer zoals vroeger. Maar alles is anders, dus dat wisten we al. Volgens mij is het verhaal rond Pasen nog steeds hetzelfde, maar wat ze er bij De Passion van maken? Ik kan d’r niet aan wennen en dat hoeft gelukkig ook niet. Het niet volgen is de oplossing voor mensen zoals ik.

Een paar jaar geleden nog maar liepen de kindertjes van de kleuterschool nog met hun zelfversierde Palmpaasstokken in ’n optochtje door de straat. En werden er met Pasen eieren verstopt in de tuin. Ik weet dat dat nog steeds gebeurt als mensen jonge kinderen hebben. De Paashaas zal ook nog wel functie hebben, neem ik aan. Het is rustig in onze buurt. Veel mensen zijn weg voor een paasvakantie. Het is er schitterend weer voor.

Van de week zag ik een programma van Paul Witteman, waarin mensen vertelden over hun favoriete deel van de Mattheuspassion van Bach. Met hun eigen verhaal als reden daarvoor. Mooie uitzending, vond ik.

Ik heb de Mattheus heel wat keren beleefd. Samen met mijn vader In het Concertgebouw in Amsterdam en samen met de vader van ons kroost in de Grote Kerk in Naarden en in die van Apeldoorn. Het was altijd een hele zit. En thuis natuurlijk, waar je tussendoor koffie kon halen, naar het toilet kon en kon beslissen dat je er voorlopig wel weer even genoeg van had. Voordeel van thuis zijn. Mocht vast wel van Bach. Een jaartje overslaan ook.

Mijn Kloris zong in Groningen als tenor de Mattheus elk jaar, drie avonden achter elkaar. Bij het Toonkunstkoor van Charles de Wolff. Moest volgens onze kinderen papa zijn pinguïnpak weer aan.

Onze dochter is met haar gezin ook een Paasweekendje weg . Doen ze allerlei stoere dingen. Karten en zo. Veel actie. Maar ze had in hun vakantiehuis ook paaseitjes verstopt, die haar jongens, zo rond de twintig, moesten zien te vinden. Nou, en ze gingen op zoek, hoor. Net als vroeger in de tuin. Grote jongens, kleine eitjes, maar toch. Ik hoorde tenminste niks over paaseieren van een ander formaat. Dat zullen dan wel de eieren, hard- of zachtgekookt, van het paasontbijt zijn geweest!